Mahabat Sadyrbek ⁽⁷⁾

Учурдагы акониттин (уу коргошундун) айланасында болуп жаткан ызы-чуудан улам, бул заттын фармакологиялык жана токсикологиялык касиеттерине көңүл бургубуз келди. Маалыматтарды интернет айдыңынан жана илимий-изилдөө борборлорунун тыянактарын англис жана орус тилдүү булактардан топтодук. Уу коргошун (лат. Aconitum, L. 1753) – өсүмдүктөрдүн байчечекейлер тукумунун (орусча лютик) уруусу. Көп жылдык чөп. Тамыры…

Таштанды – сырьёнун, ар кандай материалдардын жана башкалардын бөлүгү, калдыгы же баштапкы сапатын жоготкон продукция. Алар атайын бөлүнүп берилген жерлерге төгүлүп, коюлган шарттарга жооп бериши талап кылынат. Таштанды кээде сырьё катары кайрадан иштетилет же жок кылынып, көмүлөт. Таштанды айлана-чөйрөнү булгоочу заттардын негизгилеринен. Ал адамдын саламаттыгына, тирүү…

Лондондун белгилүү туманында кээде кыялдагыдай сейилдеп, бир жерге чайга киргиң келет. Бирок туман түтүн жана өндүрүштүк токсиндер менен аралашканда үрөйдү учурган өтө зыяндуу ышка айланат. Лондондун ышы кылымдар бою адам өмүрүнө коркунуч туудуруп келген. Катаал ыш бир канча күндүн ичинде миңдеген адамды өлтүрүшү мүмкүн. Бирок…

Лондон Улуу Британиядагы 1952-жылкы «Улуу ыш» жергиликтүү калк менен жан-жаныбарларды өлүмгө жана ар түркүн илдеттерге кириптер кылган. Ноябрдын аяк жагында түштүк Англияда калың жааган кардан улам жашоочулар өздөрүнүн турак-жайларын курамында күкүрт камтыган, өтө көп өлчөмдөгү сапатсыз көмүр менен жылыта башташкан. Ошондой эле поезддер, заводдор, көмүр…

Улуу ыш (англ. Great Smog) бул – 1952-жылы Лондондо абанын олуттуу булганышы. Муздак жана шамалсыз аба ырайын пайда кылган циклон учурунда көмүрдүн түтүнү аралашкан уулуу заттар шаарды чулгап, ыштын калың катмарын пайда кылган. 1952-жылдын 5-декабрь жума күнүнөн баштап 9-декабрь шейшемби күнгө чейин уланган бул көрүнүштөн…

Миңдеген адамдын өлүмүнө себепкер болгон 1952-жылдагы экологиялык катастрофа. Дүйнө жүзүндөгү өнөр-жай революциясы атмосферага газ жана көп өлчөмдө уулуу зaттapды бүркүп турган фабрикалык түтүктөрдү алып келди. Бул бөлүкчөлөрдүн кээ бири өпкөнүн жана көздүн сезгенүүсүн пайда кылca, кээ бири уулуу болду. Бирок алардын бир жалпылыгы бар: бул…

Бишкек шаары акыркы 3-5 жылдан бери абасы булганган шаарлардын арасынан Мумбай, Пекин, Ханой жана Тегерандан ашып, швейцариялык аба тазартуу системасын чыгаруучу IQAirдин көрсөткүчүндө биринчи орунда туруп калды. Айрыкча кыш мезгилинде шаарды көөлүү, кара, оор туман басып калат. Шаардын ышталуусунун башкы себептери катализатору жок автоунаалар, борбордук…